پنجشنبه‌های دلتنگی به احساسی گفته می‌شود که بسیاری از افراد، به ویژه در فرهنگ ایرانی و اسلامی، در روزهای پنجشنبه با یاد عزیزان درگذشته تجربه می‌کنند. این حس دلتنگی و یادآوری عزیزان، اغلب با انجام اعمالی معنوی همراه است که افراد با آن‌ها به یاد رفتگان خود می‌افتند و برای آرامش روح آن‌ها دعا و قرآن می‌خوانند.
در این روز، بسیاری از خانواده‌ها به زیارت قبور می‌روند و با نثار گل، خواندن فاتحه و روشن کردن شمع، یاد و خاطره عزیزان را زنده می‌کنند. این عمل در واقع پیوندی بین افراد با درگذشتگانشان برقرار می‌کند و نشانه‌ای از محبت و دلتنگی آن‌هاست. پنجشنبه‌ها زمانی برای توجه به مسایل معنوی و یادآوری ارزش‌های زندگی نیز به شمار می‌آید.
از دیگر آیین‌های مرسوم در پنجشنبه‌های دلتنگی، صدقه دادن به نیت رفتگان است. این صدقات می‌تواند شامل کمک به نیازمندان یا کمک‌های خیریه‌ای باشد که با نیت شادی و آرامش روح عزیزان از دست رفته انجام می‌شود. افراد با این کارها به نوعی احساس نزدیکی و آرامش بیشتری می‌کنند و این اعمال را نوعی صله رحم معنوی با گذشتگان می‌دانند.
پنجشنبه‌های دلتنگی برای بسیاری از افراد فرصتی برای تامل و تفکر نیز هست. یادآوری گذر زندگی و اندیشیدن به زودگذر بودن دنیا باعث می‌شود که افراد بیشتر به معنای واقعی زندگی فکر کنند و ارزش بیشتری برای روابط خود و زمان حال قائل شوند.
در نهایت، این پنجشنبه‌ها برای بسیاری از خانواده‌ها به نوعی سنت و مراسم هفتگی تبدیل شده است. این روزها علاوه بر ابراز دلتنگی، به یادآوری و تجلیل از عزیزانی که دیگر در کنارمان نیستند اختصاص یافته و به نوعی پیوندی بین زندگی و مرگ و بین گذشته و حال ایجاد می‌کند که انسان‌ها را به معنویت و توجه به ارزش‌های اصیل انسانی نزدیک‌تر می‌کند.
