چهارشنبه‌سوری یکی از جشن‌های سنتی ایرانی است که در شب آخرین چهارشنبه سال، یعنی سه‌شنبه شب قبل از آخرین چهارشنبه، برگزار می‌شود. این جشن که قدمت آن به دوران باستان برمی‌گردد، نمادی از شادی، پایداری و پاکی است و با آداب و رسوم خاصی همراه است. در ادامه به معرفی مراسم و آداب چهارشنبه‌سوری می‌پردازیم.
### تاریخچه چهارشنبه‌سوری
چهارشنبه‌سوری از قدیمی‌ترین جشن‌های ایرانی است که ریشه در آیین‌های باستانی ایران دارد. این جشن به معنای واقعی کلمه “چهارشنبه سرخ” است که به رنگ آتش اشاره دارد. ایرانیان باستان بر این باور بودند که آتش می‌تواند ناخالصی‌ها و بدی‌ها را پاک کند و بدین ترتیب با روشن کردن آتش و پریدن از روی آن، به استقبال سال جدید می‌رفتند.
### آداب و رسوم چهارشنبه‌سوری
1. **پریدن از روی آتش:**
– یکی از مهم‌ترین و رایج‌ترین رسوم چهارشنبه‌سوری، روشن کردن چند کپه آتش و پریدن از روی آن‌ها است. مردم هنگام پریدن از روی آتش می‌گویند: “زردی من از تو، سرخی تو از من”، که به معنای واگذاری تمام ناخوشی‌ها و بیماری‌ها به آتش و دریافت انرژی و سرخی آن است.
2. **قاشق‌زنی:**
– قاشق‌زنی یکی از رسوم جذاب و شاد این شب است. در این مراسم، کودکان و نوجوانان با پوشیدن لباس‌های مبدل و گرفتن قاشق و کاسه به در خانه‌ها می‌روند و با زدن قاشق‌ها به کاسه‌ها، درخواست شیرینی و تنقلات می‌کنند. این رسم مشابه هالووین در فرهنگ غربی است.
3. **کوزه‌شکنی:**
– کوزه‌شکنی نیز از دیگر رسوم چهارشنبه‌سوری است. در این مراسم، مردم کوزه‌های کهنه و شکسته را از خانه بیرون می‌اندازند و آن‌ها را می‌شکنند. این کار نمادی از دور انداختن بدی‌ها و نحسی‌ها و استقبال از خوشی‌ها و نو شدن است.
4. **آجیل چهارشنبه‌سوری:**
– در این شب، مردم معمولاً آجیل مخصوصی به نام “آجیل مشکل‌گشا” تهیه می‌کنند که ترکیبی از آجیل‌های شیرین و شور است. این آجیل به عنوان نمادی از فراوانی و برکت مصرف می‌شود.
5. **فال‌گیری و بخت‌گشایی:**
– برخی افراد در این شب به فال‌گیری و بخت‌گشایی می‌پردازند. یکی از رسوم قدیمی، فال‌گوش‌نشینی است که در آن افراد در سر کوچه‌ها به صحبت‌های رهگذران گوش می‌دهند و از آن‌ها به عنوان نشانه‌هایی برای پیش‌بینی آینده استفاده می‌کنند.
### نکات ایمنی در برگزاری چهارشنبه‌سوری
برگزاری مراسم چهارشنبه‌سوری نیازمند رعایت نکات ایمنی است تا از بروز حوادث ناخوشایند جلوگیری شود:
– **استفاده از آتش‌های کوچک و کنترل‌شده:** آتش‌ها را در مکان‌های باز و دور از ساختمان‌ها و مواد قابل اشتعال روشن کنید.
– **استفاده از مواد آتش‌بازی ایمن:** از استفاده از مواد آتش‌بازی خطرناک و غیرمجاز خودداری کنید.
– **نظارت بزرگترها بر کودکان:** کودکان و نوجوانان باید تحت نظارت بزرگترها باشند تا از وقوع حوادث جلوگیری شود.
– **آماده‌داشتن وسایل اطفای حریق:** داشتن وسایل اطفای حریق مانند سطل آب یا کپسول آتش‌نشانی در محل برگزاری مراسم ضروری است.
### نتیجه‌گیری
چهارشنبه‌سوری یکی از زیباترین و شادترین جشن‌های ایرانی است که با آداب و رسوم خاصی همراه است. این جشن نمادی از پاکی، نور و شادی است و فرصتی برای دور هم جمع شدن خانواده‌ها و دوستان و استقبال از سال نو. با رعایت نکات ایمنی می‌توان این شب را به یک تجربه خاطره‌انگیز و شاد برای همه تبدیل کرد.
